Kadına Bağlı Gebe Kalmakta Sıkıntı
İlk yapılması gereken geçirilmiş hastalıkları, ilaç kullanımını, ameliyat geçmişini ve cinsel ilişki sıklığını içeren detaylı bir hikaye (anamnez) alınmasıdır. Kadında gebe kalmakta sıkıntıya yol açabilen durumlar;
Yumurtlama Bozuklukları
Kadınlarda gebe kalmakta sıkıntı yaratabilecek yumurtlama bozukluklarını 3 grupta inceleyebiliriz;
- Hipogonadotropik Hipogonadizm; Beyinden salgılanıp yumurtalıkları estrojen üretimini sağlayan (FSH, LH) hormonların yetersiz olmasından kaynaklanır.
- Hipergonadotropik Hipogonadizm; yumurtaların erken tükenmesine bağlı olarak gelişir.
- Polikistik over sendromu (PCOS)
Tüp Tıkanıklıkları
Geçirilmiş ameliyatlar, endometriozis, cinsel yolla bulaşan hastalık öyküsü ya da tüberküloz nedeniyle tüplerde tıkanıklık gelişebilir.
Endometriozis
- Endometriozis, rahim içini döşeyen ve her ay adet ile atılan hücrelerin karın boşluğu ya da yumurtalığa yerleşmesi ile oluşmaktadır.
- Nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak en çok kabul edilen teori, tüplerden geriye doğru karın boşluğuna akan adet kanının karın içine ya da yumurtalıklara yapışarak kistleşmesidir.
- Ensık bulgusu adet dönemi, adet dışı dönem ya da cinsel ilişki sırasında ağrı, karında ele gelen kitle ve gebe kalmakta sıkıntıdır.
- Hastalığın yaygınlığına göre 4 evrede (Evre I-IV) değerlendirilmektedir.
- Endometriozis rahim, tüp, yumurtalıklar ve barsaklar arasında yapışıklığa neden olarak anatomik ilişkiyi bozabilmekte ve gebe kalmakta sıkıntıya neden olabilmektedir.
- Gebe kalmakta sıkıntı çeken hastaların %15-55’inde değişik derecelerde endometriozis saptanmaktadır.
- Tüp bebek kararı verilmiş olan olgularda, tüp bebek tedavisi öncesinde endometrioma kistinin alınması zorunluluğu yoktur.
Endometriozis hastalığı ve tedavi yöntemleri hakkında detaylı bilgiye Endometriozis makalemizden ulaşabilirsiniz.
Polikistik Over Sendromu (PCOS)
- Polikistik over sendromu kadınlarda en sık görülen hormonal bozukluktur.
- Yılda 6-8 ya da daha seyrek adet görme, vücutta erkek tipi kıllanma artışı ve ultrasonografide polikistik over görüntüsü bulgularından 2’si tanı için yeterlidir.
- Yumurtalamamaya neden olabileceği için hastalar gebe kalmakta sıkıntı çekebilirler ancak uygun tedavi ile başarılı olma ihtimali oldukça yüksektir.
- İlk basamak tedavi, ilave gebe kalamama nedeni olmayanlarda yumurtlamayı uyarıcı hap tedavisidir. İkinci basamak tedavi günlük iğne ile yumurtalıkların uyarılması, 3. basamak tedavi de tüp bebek tedavisidir.
- İlaveten kilo almaya meyil, ileriki yaşlarda şeker hastalığı ve koroner kalp hastalığı riskinde artış da görülebilmektedir. Bu nedenle diyet ve egzersizi yaşam şekli haline getirmek ve rutin kontrollerden geçmek önemlidir.
Polikistik over sendromu ve tedavi yöntemleri hakkında detaylı bilgiye Polikistik Over Sendromu makalemizden ulaşabilirsiniz.
Myom
- Myomlar rahim kas tabakasından kaynaklanan hemen daima iyi huylu tümörlerdir.
- Yoğun kanama, uzamış kanama, kasık ağrısı, büyük myomlarda idrar ya da gaita yapmakta zorluk şeklinde bulgu verebilirler.
- Rahimin kas tabakası içinde olabilecekleri gibi, karın boşluğuna doğru büyüyebilir ya da rahim iç tabakasına baskı yapabilirler.
- Rahim içine doğru büyümüş (submüköz) ve baskı yapan myomlarda histeroskopik yolla operasyon yapılması gerekebilmektedir.
Detaylı bilgiye Myom makalemizden ulaşabilirsiniz.
Yumurtalık Tembelliği
- Kız çocukları doğduklarında yumurtalıklarında yaşam boyu kullanacakları yumurta hücreleri ile doğarlar
- Ergenlikten itibaren her ay 1 yumurta yumurtlanırken, her kişide değişen sayıda yumurta da kaybedilir.
- Ancak hiçbir kadının, yaşamının hiçbir evresinde, kendiliğinden ya da ilaç tedavisi ile yeni yumurta yapma şansı yoktur.
- Yumurtalık rezervi kadın yaşı ilerledikçe azalır ve özellikle 38 yaşından sonra bu azalma daha belirgin olarak görülür.
- Özellikle yoğun sigara içenlerde, ailede erken menapoz öyküsü olanlarda, yumurtalık cerrahisi geçiren ya da daha önce kemoterapi ya da radyoterapi uygulananlarda ve endometriozisi olanlarda yumurtalık tembelliği görülme riski artmaktadır.
- Kişinin yumurtalık rezervi, ultrasonografide antral follikül sayımı ile ya da kanda yapılan antimüllerien hormon (AMH) testi ile anlaşılabilir.
- Yumurtalık rezerv azlığı, ilk olarak adet aralarında kısalma yani sık adet olma, ardından da adet aralarında açılma şeklinde bulgu verebilmektedir.
Yumurtalık tembelliği hakkında detaylı bilgiye Yumurtalık Tembelliği makalemizden ulaşabilirsiniz.
Diğer Nedenler
Rahim içine doğru büyüyen, submüköz yerleşimli myomlar, doğuştan rahim şekli bozukluğu varlığın da gebe kalmakta sıkıntıya yol açabilir.
