YUMURTALIK KİSTLERİ

Kistler vücudun herhangi bir yerinde olabilen içi su dolu keseciklerdir. Etrafı kist duvarı ile çevrilidir. Yumurtalık (over) kistleri her yaşta görülse de çoğunlukla üreme çağlarında ortaya çıkarlar.

Kistler çoğunlukla fonksiyonel ve zararsızdırlar; üreme döneminde yapılıp, cerrahi gerekmeksizin kendiliğinden kaybolurlar. Bazen de iyi huylu olup, sebat ederler (çikolata kisti, dermoid kist), nadiren de kötü huylu (kanser) olabilirler.

Tanı

Tanı genellikle rutin jinekolojik muayene esnasında konur. Kist tanısını doğrulamak için vajinal yolla veya karından ultrasonografi yapılır. Bu şekilde kistin tipi ve kötü huylu olup olmadığı hakkında bilgi almak mümkün olur.

Nadiren bilgisayarlı tomografi, MR gibi ek görüntüleme tekniklerine de gerek duyulabilir. Şüpheli olgularda, kistin tipinin belirlenmesine yönelik olarak tümör belirteçleri (CA-125) adı verilen kan incelemelerinin yapılması gerekebilir.

Yumurtalık kistlerinin çoğu iyi huyludur. Yumurtalıklara yakın komşulukta oluşabilecek diğer organlara ait kitleler yumurtalık kistlerinin ayırıcı tanısında dikkate alınmalıdır.

Belirtiler;

• Adet düzensizliği, lekelenme veya adet görememe
• Ağrılı adet görme ve zaman içinde ağrı şiddetinin artması (çikolata kisti)
• Kasıklarda ağrı, dolgunluk ve basınç hissi (çikolata kisti)
• Cinsel ilişki esnasında ağrı (çikolata kisti)
• Büyük boyutlu kistlerde ele kitle gelmesi veya karında şişme
• Göğüslerde dolgunluk
• İdrar ve barsak şikayetleri
• Bulantı, kusma
• İnfertilite (gebe kalmakta sıkıntı)
• Kist torsiyonu; yumurtalığın kendi etrafında dönmesi ve kanlanmasının bozulması; belirtileri çok ağrılı olup, acil cerrahi tedavi gerektirir
• Kist rüptürü (yırtılması); kist içeriği batın içi ile temas kurduğunda, en fizyolojik kan bile batın içi için çok irritan olduğu için çok ağrılı bir tablo oluşur, acil cerrahi tedavi gerektirir.

YUMURTALIK KİSTLERİ TİPLERİ

Fonksiyonel (İşlevsel) Kistler;

Fonksiyonel kistler yumurta keselerinin büyümeye devam etmesiyle (folikül kisti) veya yumurtlama sonrası oluşan yapının gerilememesiyle (korpus luteum kisti) ortaya çıkarlar. Üreme çağında en sık görülen kistlerdir.

Follikül kistleri ve corpus luteum kistleri, hemen daima, kendiliğinden bir kaç ay içinde kaybolurlar. Cerrahi yapılmamalıdır.

Endometrioma (Çikolata Kisti);

Bu konu hakkında detaylı bilgiye, çikolata kisti makalemizden ulaşabilirsiniz.

Dermoid Kist (Teratom);

Yirmi yaşından küçüklerde en sık görülen tümördür. Dermoid kist %12 oranında her iki yumurtalıkta görülebilir. Karın ağrısı yapabilir. Torsiyone olup (kendi etrafında dönüp) akut karın tablosu adı verilen ve acil cerrahi gerektiren şiddetli ağrı ile seyreden bir duruma neden olabilir.

Dermoid kist tanısı ultrasonografi ile kolaylıkla konabilir. Kistin içinde tipik olarak diş, kıl, kemik gibi çeşitli vücut dokuları vardır. Kist tespit edildiğinde, özellikle büyük olanlar, laparaskopik yolla, yumurtalıklara zarar vermeden alınmalıdır.

Kistadenom;

Yumurtalık dokusunu dıştan saran yüzey tabakasından gelişen iyi huylu tümöral yapılardır.

Yumurtalık Kistlerinde Ne Zaman Kanserden Şüphelenilmelidir?

Yumurtalık kistlerinin çoğu iyi huyludur. Aşağıda belirtilen durumlarda kanserden şüphelenilmelidir;

1. İki taraflı olması;
2. Kistin içinde katı alanlar içermesi;
3. Kist çeperinin düzensiz olması;
4. Hızlı büyüme eğiliminde olması;
5. Karın içinde serbest sıvı (asit) olması;
6. Bazı kanda bakılan tümör belirteçlerinde (CA-125) yükselme olması.

Yumurtalık kistinin kanser olduğundan şüphelenilmesi durumunda ameliyat bu konuda deneyimli bir jinekolog onkolog tarafınca gecikmeden yapılmalıdır.

Yumurtalık Kistleri Ne Zaman Ameliyat Edilmelidir?

1. 5 cm’den büyük ve gözlemde devam eden kist varlığında,
2. Kanser şüphesi söz konusu ise,
3. Hızlı büyüyor ise,
4. Torsiyon veya kist içeriğinin batın içine sızma şüphesi varlığı

Yumurtalık Kistlerinde Başlıca Cerrahi Şekli / Yolu Ne Olmalıdır?

İyi huylu kistlerde, başka bir engel yok ise hemen daima laparoskopik (kapalı teknikle) yol tercih edilmelidir.